Niets

 

Beeld: rosavandervost.net

Omdat ik al een tijdje op zoek was naar een geschikt toneelstuk om te bekijken voor deze blog, was ik aangenaam verrast toen Lynn, onze docente Nederlands, voorstelde om het theaterstuk ‘Niets’ te bekijken als voorbereiding op de aankomende les en het tegelijk te gebruiken als bespreking voor onze blog.  Gelet op mijn drukke agenda, vond ik dit een welgekomen voorstel.

Na het bekijken van de trailer, was mijn interesse meteen gewekt. Het volgende anderhalf uur zat ik dan ook geboeid te kijken naar het theaterstuk ‘Niets’ dat gebaseerd is het op gelijknamige en bekroonde boek van de Deense auteur Janne Teller. Zo liet ik me meeslepen door de vertelkunst van de vijf acteurs en ging ik helemaal mee in het verhaal van Pierre Anton, een jongentje uit klas 2B dat de zin van het leven niet meer inziet. Hij vindt dat er niets van betekenis bestaat en dat het daarom geen zin heeft om iets te doen. Ook les volgen heeft weinig zin waarop hij zijn boeken in zijn tas stopt, uit de klas loopt en vervolgens in een perenboom gaat zitten. Zijn klasgenoten zijn het oneens met hem en besluiten het tegendeel te bewijzen door een Berg van Betekenis te bouwen.

Doorheen het toneelstuk worden er regelmatig belangrijke waarom-vragen gesteld. Vragen die je doen nadenken over de betekenis van het leven en de invulling die je eraan geeft. Dit waren niet alleen vragen die Pierre Anton zich stelde, maar waar je als toeschouwer ongetwijfeld ook al over nadacht. Waarom maak je alles mooier op het internet? Waarom zeggen we altijd dat het goed met ons gaat als mensen dat vragen? Waarom kunnen we niet gewoon onze maskers afnemen en de waarheid zeggen?

Sommige vragen vond ik best confronterend. Het is inderdaad belangrijk om regelmatig stil te staan bij de betekenis van het leven.  Naast de waarom-vragen werden ook belangrijke mijlpalen in een mensenleven herleid tot ‘niets’. Zo werd uitgelegd dat verliefdheid maar een stofje in je hersenen is. Zelfs voor iemand als ik die toch wel beschikt over een groot relativeringsvermogen, was dit best wel  vergaand. Want inderdaad, dan heeft niets nog betekenis.

De kern van het verhaal is volgens mij de vraag: hoe ver kan je een mens drijven? Of tot wat is een mens in staat? De offers die de leerlingen brachten om de Berg van Betekenis te bouwen werden steeds groter en gruwelijker. Alle leerlingen deden mee en geen enkele van hen vond de moed om ermee te stoppen of de vraag te stellen of ze niet te ver gingen.

Deze offers tonen feilloos aan hoe sterk groepsdruk inwerkt op iemand en hoe belangrijk de peergroup is voor de jongere. Deze bedenking kan een ideale starter zijn om een klasgesprek op gang te brengen met volgende vragen:
- Hoe ver zouden jullie gaan?
- Zou iemand de moed hebben om ermee te stoppen? Waarom wel of waarom niet?
- Zou je je schuldig voelen als je de andere een offer liet brengen waarvan je wist dat hij/zij dit nooit te boven zou komen?

De mooie boodschap die men op het einde van het verhaal meegeeft is ook zeker een nabespreking waard. We hebben allemaal barsten, we zijn niet perfect. We moeten durven neen zeggen.  In deze tijd waar de perfecte beelden op Instagram en Snapchat voor enorm veel onzekerheid bij jongeren zorgen, is het absoluut nodig dat we hier als leerkracht bij stilstaan en het vervolgens in de klas bespreekbaar maken. Zo kan je bijvoorbeeld regelmatig korte reflectiemomenten inlassen waar leerlingen even hun verhaal kwijt kunnen.

Mocht er een gelegenheid zijn om dit toneelstuk in schoolverband te bekijken, dan zou ik hier zeker achterstaan. Ik heb er zelf enorm van genoten en ik ben er zeker van dat het ook bij mijn leerlingen een diepe indruk zal nalaten. Het zal hen in ieder geval voldoende stof geven om over na te denken.

Een absolute aanrader!