Racisme op school

Beeld: groengent.be

‘Zie jij meer dan het topje van de ijsberg?’, lees ik in de titel van het artikel ‘Racisme op school’. Als leerkracht in het beroepsonderwijs, waar racisme helaas aanwezig is, steek ik constant mijn voelsprieten uit om racisme in mijn klassen te ontwaren. Ik denk wel dat ik daardoor ook de kleine en meer verdoken signalen opvang die wijzen op racistisch gedrag. Wanneer ik zulke zaken opmerk in de klas reageer ik dan ook onmiddellijk en laat de zaken niet aanslepen of escaleren.  Via individueel- of klasgesprek probeer ik dingen open te trekken en te kaderen. Het is helaas niet evident om een tiener die vertoeft in een bubbel waar racisme ruim verspreid en aanvaard is, tot zelfreflectie te brengen.

Daarom ook bekeek ik het interview op klasse.be met Naima Charkaoui.  Zij is een Belgische politicologe die werkt rond mensenrechten, kinderrechten en diversiteit. Het interview kwam tot stand naar aanleiding van het boek dat zij schreef over racisme. Daarin pleit ze onder andere voor racismewijsheid op school. Volgens de experte leidt racisme tot een negatief zelfbeeld en minder onderwijsprestaties en kunnen ook ‘complimenten’ diepe wonden slaan.

Tijdens het interview spreekt ze over ‘micro-kwetsingen’, wat subtiele en minder zichtbare manieren van racisme zijn. Het zijn vaak goedbedoelde complimenten die zeer confronterend en kwetsend kunnen zijn voor mensen met een migratieachtergrond. Tevens hebben ze een negatieve impact op hoe kinderen en jongeren zichzelf bekijken en hoe ze hun sociale vaardigheden ontwikkelen. Degene die het goedbedoelde compliment geeft, heeft vaak niet door dat hij een stereotiep bevestigt en zo (onrechtstreeks) racisme mee in stand houdt.

Als leerkracht is het dus belangrijk dat je leert aanvoelen wanneer iets racistisch of problematisch is om adequaat te kunnen reageren. Leerlingen aanleren hoe ze kritisch kunnen omgaan met stereotypen in bijvoorbeeld schoolhandboeken is een belangrijk boodschap die ik meeneem uit het interview. Een open klassfeer creëren helpt leerlingen om vrijuit te praten en hun mening te geven.

In de huidige werkboeken van PAV zijn nu nog te veel stereotype foto’s en afbeeldingen verwerkt. Laten we hopen dat hieraan een einde komt nu dat, door de  hervormingen in het secundair, deze uitgaven versneld aangepast worden.

Charkaoui benadrukt ook het feit dat leerkrachten de verantwoordelijkheid hebben om racisme bespreekbaar te maken in de klas en op school. Onderwerpen over racisme mogen niet uit de weg worden gegaan en moeten in een veilige klas- en schoolomgeving bespreekbaar zijn.

Ik denkt dat het inderdaad een belangrijke oproep is om blijvend alert te zijn voor het verdoken racisme dat zich onder de waterlijn bevindt en deze minder zichtbare en subtielere vormen van racisme te traceren en aan te pakken. Het bereiken van een racisme vrije schoolomgeving start voor een groot deel bij de alerte leerkracht.

Het volledig interview vind je via volgende link:

https://www.klasse.be/192667/racisme-op-school/